Ngắn mạch (tiếng Anh: short circuit) là hiện tượng các dây dẫn điện hoặc các điểm trong mạch có điện áp chênh lệch bị nối với nhau trực tiếp hoặc qua điện trở rất nhỏ → tạo ra dòng điện lớn bất thường.
⚡ ĐỊNH NGHĨA KỸ THUẬT
Ngắn mạch là hiện tượng dòng điện chạy qua một đường không mong muốn có điện trở thấp gần bằng 0, làm cho dòng điện tăng đột biến vượt quá khả năng chịu của mạch.
🔍 VÍ DỤ ĐƠN GIẢN
-
Hai cực + và – của nguồn điện bị chạm nhau trực tiếp (do dây đồng, hàn lỗi, nước đọng, IC chập…).
-
Một tụ hóa bị chập, tạo ra kết nối gần như không trở kháng giữa VCC và GND.
❗ HẬU QUẢ NGẮN MẠCH
| Hậu quả | Giải thích |
|---|---|
| Dòng điện tăng rất cao | Vì điện trở gần bằng 0 → theo Ohm: I = V / R → R nhỏ → I lớn |
| Linh kiện bị cháy | Quá dòng làm nóng → cháy IC, nổ tụ, cháy mạch |
| Sụt áp toàn hệ thống | Nguồn bị sập khi ngắn mạch xảy ra |
| Nguy cơ cháy nổ | Nếu không bảo vệ kịp (cầu chì, mạch bảo vệ), có thể cháy hoặc nổ |
🔧 CÁCH PHÁT HIỆN NGẮN MẠCH
-
Đo điện trở giữa VCC và GND bằng đồng hồ số → nếu dưới vài Ohm → khả năng cao là ngắn mạch.
-
Dùng chế độ đo thông mạch (beep) → nếu kêu giữa 2 điểm không nên nối → bị chạm.
-
Quan sát nhiệt độ: linh kiện bị ngắn thường nóng nhanh khi cấp nguồn.
-
Nguồn cấp bị sập hoặc tự reset → dấu hiệu dòng vượt mức cho phép.
🧰 CÁCH KHẮC PHỤC
-
Tìm linh kiện bị chập (tụ hóa, IC nguồn, diode, mosfet...) → tháo ra, đo lại.
-
Dùng nguồn có giới hạn dòng (current limit) để cấp thử mạch.
-
Dùng thermal camera hoặc tay kiểm tra IC nào nóng nhất → thường là thủ phạm.
🧠 TÓM TẮT
-
Ngắn mạch = dòng điện đi sai đường, với điện trở gần bằng 0.
-
Là một trong những lỗi nghiêm trọng nhất trong điện tử.
-
Gây nóng, cháy nổ, và phá hủy linh kiện nếu không được phát hiện sớm.
